اصغر فرهادی در حال حاضر بهعنوان یک چهرهی بینالمللی شناخته میشود. کارگردانی از ایران که میتواند برای مردم تمام دنیا قصه تعریف کند و با چالشهای اخلاقی آنها را گیر بیاندازید. فیلمسازی که از دل موقعیتهای روزمره و زندگیهای روتین، میتواند ماجراهای پر از تعلیق و ابهام خلق کند. «فروشنده» فیلم جدید فرهادی بعد از کسب دو جایزه از جشنواره کن حالا در داخل کشور هم با استقبالی فوقالعاده مواجه شده است.
به همین مناسبت علی معلم در شمارهی جدید ماهنامه دنیای تصویر به گفتگو با اصغر فرهادی پرداخته و از او دربارهی شیوهی کار و دغدغههای سینمایی و غیرسینماییاش سوال پرسیده. این که هر داستان چگونه در ذهنش شکل میگیرد، رشد میکند و به مرحلهی ساخت میرسد و اصلا بحثهای اخلاقی و اجتماعی پیرامون فیلمهایش از کجا میآید. فرهادی هم با توضیحاتش سعی کرده تا به خیلی از سوالها و معماهای همیشگی پیرامون سینمای خود پاسخ دهد. صحبتهایی که برای مخاطبان حتی میتواند به بازنگری در آثار او منجر شود.
-اگر مسیر کارهای اخیرت را نگاه کنیم، دربارهی فیلمهای تو دو نگاه عمده وجود دارد. یکی این که فیلمهایت خیلی حساب شده است. حساب شدگی منظور ساختار یافتگی و پیروی از اصول مهندسی است و در عین حال استفاده از همان اصول برای فرار و پنهان کردن ساختار مهندسی شده. در نگاه دیگر هم با دیدن فیلمهایت شاهد کسی هستیم که مدام دارد نسبت به جامعهاش کنجکاوی میکند. حتی در درامهای اجتماعی مطرح جهان هم کمتر این حس را میبینیم. منظورم نوعی نگرانی نسبت به جامعهی پیرامون است که اسمش را میگذارم نگرانی مقدس. در فیلمهای تو، این نگرانی خیلی شغلی و حسابگرانه نیست. البته هنرمندی که با ظرافت چنین نگرانیهایی را بیان میکند حسابش از کارهای شلخته، بیسلیقه و فرصتطلبانه جدا است.
-برایم موقع نوشتن قصه هیچ نوعی از حسابگری وجود ندارد. اصلا فکر نمیکنم که اگر این فیلم را بسازم الان در دنیا چه جایگاهی پیدا میکند و تماشاگران چه واکنشی نشان میدهند. فقط دغدغهام این است که قصه را به سرانجام برسانم و فیلمم را بسازم. کارهایم دو ویژگی دارند که همهی سوءتفاهمهای احتمالی هم از همین جا شروع میشود. جنبهی اول واقعگرایی فیلمها است که این داستانها را به زندگی شهری روزمرهی مردم نزدیک میکند. چنین نگاهی و چنین فیلمهایی نه فقط در سینمای ما، در ایتالیا و خیلی جاهای دیگر هم وجود داشته. وجههی دیگر وجود درام فیلمها است که میتوان آنها را به درامهای کارآگاهی بدون کارآگاه تعبیر کرد.
متن کامل این گفتگوی مفصل و جذاب را میتوانید در شماره 266 ماهنامه دنیای تصویر بخوانید.