بایگانی‌ها

ساختارشکنی در زبانِ سینما

ساختارشکنی در زبانِ سینما
ساختارشکنی در زبانِ سینما

تکتم نوبخت

شان بیکر کارگردان آمریکایی که بیشتر به خاطر فیلم های مستقلی چون «نارنگی» و «پروژه فلوریدا» شناخته می شود  و با بدعت های تازه در فرم روایی آثارش با استفاده از تغییر زبان سینما و پیدا کردن آلترناتیوهایی به جای دوربین فیلمبرداری، به عنوان یکی از خلاق ترین کارگردانان مستقل آمریکا شناخته می شود، با فیلم تازه اش «راکت قرمز» در بخش رقابت های اصلی جشنواره کن حضور دارد. فیلم قبلی این کارگردان «پروژه فلوریدا» نیز برای رقابت در بخش دو هفته کارگردانان هفتادمین جشنواره فیلم کن حضور داشت. او که پس از  ساخت «نارنگی» در سال 2015  که به وسیله سه دستگاه تلفن هوشمند آیفون 5 اس فیلمبرداری شد جنجال زیادی را در جهان سینما برپا کرد، با «پروژه فلوریدا» به دنیای فیلمبرداری 35 میلیمتری بازگشت.  

«پروژه فلوریدا»  درباره دختری شش ساله  است که همراه با مادرش در متلی ارزان در نزدیک دیزنی ورلد زندگی می کند. بیکر در این اثر رئالیستی فرم بصری رنگارنگ و پالت رنگی کودکانه و پر از طراوت این فیلم را در تضاد با درون مایه تلخ آن قرار می دهد. در این فیلم، مونی، دختر بچه ای که داستانِ پرسه زنی های تابستانی او با دوربین سیال و تعقیب کننده بیکر روایت می شود، در سکونتگاهی زندگی می کند به نام قصر جادویی. عنوانی که در یک موقعیت آیرونیک به نحوه زیست پر مشقت ساکنانِ آن کنایه میزند. «پروژه فلوریدا»  فیلمی آسیب شناسانه و  و بی رحم از جامعه ای است طبقاتی که با اگرچه شورانگیزی رنگ و شادی های کودکانه در سطح روایی و بصری فیلم به تصویر کشیده می شود، اما در زیر متن آن هولناکی زیستِ طبقه فرودست آشکار می شود. روایت زندگی مردم حاشیه نشینی که تعامل انسانی در آنها تنها ابزاری است برای جنگ با پلشتی های عریان و زمخت زندگی شان، در طرح یک خطی و بدون خرده پیرنگ شان بیکر بیش از هر چیز یادآور سینمای نیورئالیسم ایتالیا است. شان بیکر همچنین برای القای لحن این سبک فیلمسازی از نابازیگرانی استفاده می کند که آنها را در یک تعامل عمدتا بداهه با بازیگران اصلی قرار می دهد و از این جهت آثار او لحنی از یک مستند اجتماعی در کنار روایت داستانی خلق  شده و به موازات هم پیش می روند.

«نارنگی» که اولین فیلمی است که با استفاده از گوشی های هوشمند ساخته شده است نیز مانند «پروژه فلوریدا» یک روایت تک خطی است درباره دو ترنس. سبک جدید داستان پردازی شان بیکر با یافتن زبان تاره برای رسانه سینما راه به فرم های هنری در جهان پسامدرنی می برد که همزمان با به روز شدن تکنولوژی ها به سرعت در حال دگرگونی است. رویکرد نئوریالیستی بیکر و ارائه شخصیت هایی که انعکاسی از جامعه مدرن امروزی هستند در دو فیلم قبلی اش «نارنگی» و «پروژه فلوریدا»  نام او را به عنوان یک کارگردان خلاق مستقل آمریکایی در دنیای سینما ثبت کرده است.

«راکت قرمز» یک کمدی تلخ است  که به طور مخفیانه در تگزاس فیلمبرداری شده است. در این فیلم مردی با یک گذشته غیر اخلاقی  به زادگاهش باز می گردد و با بازخورد بد ساکنین شهر روبرو می شود.گریس برگاک که  پیش از این در نویسندگی «پروژه فلوریدا» همکاری کرده بود، در «راکت قرمز» در کنار بیکر به عنوان نویسنده حضور دارد.