بایگانی‌ها

نمایشنامه‌نویسی که با شخصیت‌هایش نفس می‌کشد

نمایشنامه‌نویسی که با شخصیت‌هایش نفس می‌کشد
نمایشنامه‌نویسی که با شخصیت‌هایش نفس می‌کشد

ارغوان اشتری

علی الزیدی مشهورترین نمایشنامه‌نویس تئاتر معاصر عراق است. نمایشنامه‌های او به انگلیسی ، فرانسوی ، اسپانیایی ، ترکی ، فارسی و کردی ترجمه شده و در سراسر جهان عرب به صحنه رفته است.

 

نمایشنامه های الزیدی ، کمدی های اکثراً تاریک ، درباره تبعات جنگ ها ، گرسنگی و ستمگری را دراماتیزه می کنند ، که در آن شرایط بغرنج شخصیت‌های او به سخره گرفته می‌شوند و پوچ بودن وجود آنها در کشور جنگ زده (عراق) برجسته می شود.

الزیدی از زیر سایه جنگ ، گرسنگی و دیکتاتوری ظهور کرد. او در سال 1965 در ناصریه متولد شد ، و  یک عمر رنج و از دست دادن از بدو تولد ، پناهگاه جسم و روح او بوده است: پدرش وقتی کودک بود درگذشت و برادر بزرگترش در جنگ ایران وعراق کشته شد.

در سال 1984 ، او به دنبال سبکی که وی را از دیگر نمایشنامه نویسان عراقی و عرب متمایز کند ، شروع به نوشتن برای تئاتر کرد. الزیدی به عنوان بازیگر و نویسنده در نمایشنامه «نقطه شروع» شروع به کار کرد. او تحت تأثیر تئاتر آبزورد قرار گرفته بود. او می گوید: «شخصیت‌هایم به من اجازه می دهند وارد دنیای غیر منطقی آنها شوم ، جایی که دیگر افکار ، رویاها ، آرزوها دنبال نمی‌شوند.»

تئاتر ابزورد از سال 1980 سبک نمایشی غالب در عراق بوده است. این در حالی است که نمایشنامه‌نویسان تلاش می کنند نا پایداری و بی معنی بودن وضعیت کشورشان را با این سبک به تصویر بکشند.پرسش اصلی الزیدی این است: “چرا ما اینجا هستیم؟” این سوال به یک عذاب وجودی ثابت تبدیل می شود: انسان‌ها بدون آنکه بخواهند به دنیا می آیند و بی آنکه بخواهند می میرند ، ناآگاهانه در جسم و ذهن محبوس می شوند.

الزیدی می گوید:« نمی دانم چرا احساس می کنم به زودی خواهم مرد. این وسواسی که مرا آزار می دهد و مرا وادار می کند که اینقدر به این زندگی اهمیت ندهم.»

 اگرچه گفته او بدبینانه به نظر می‌رسد ، اما الزیدی بواسطه شخصیت‌های خود به زندگی اعتقاد دارد. برای او مرگ مجبورش می کند آن شخصیت ها را خلق کند تا پس از رفتن او بتوانند  به زندگی ادامه بدهند. با این حال ، نمایشنامه های الزیدی کاملاً به قراردادهای آبزورد مانند گفتگوهای غیرقابل درک ، کمبود خط داستانی یا شخصیت های مبهم پایبند نیستند. با این وجود ، نمایشنامه های الزیدی به جستجوی یک هویت و معنی گمشده برای شخصیت های گیر افتاده در زمان و مکان فرضی می پردازد که مشخصه آن انتظار ، ترس ، افسردگی ، اضطراب ، تنش و ناامیدی است.

الزیدی در مورد نمایشنامه های خود- توسط بسیاری از منتقدان تئاتر به عنوان گروتسک شناخته می شود- فرض می کند که رابطه او با زندگی “گاهی کنایه آمیز و گاهی خشمگین است”  و او همه چیز را به سخره می گیرد تا دوباره با کنایه شکل بدهد آن را.

نارضایتی الزیدی از زندگی ، قدرت و دیکتاتوری‌ها به شکل اعتراض در تئاتر او تبلور پیدا می کند ، به ویژه نمایشنامه هایی از او  که میراث جنگ ها و رژیم های سرکوبگر را می کاود. الزیدی معتقد است تا زمانی که ظلم و تبعیض در حال شکوفایی است ، تئاتر آبزورد عراقی رایج است و متداول باقی می ماند.

منبع ایران تئاتر