محمد جلیلوند
هنگامی که به فهرست بلندبالای جوایز جهانی سینمای ایران نگاهی می اندازیم می بینیم که سهم اندکی از آن به بازیگری اختصاص دارد. چرا که داوران جشنواره‌ها بیش از عنصر یاد شده، به مضمون و محتوای آثار نگاه کرده و آن را هدف قرار می دهند. هر چند که در سال های مختلف، گهگاه جرقه هایی در این باب زده شده و چند جایزه مهم بین المللی نیز به ویترین بازیگری سینمای ایران اضافه شده است. از مهمترین آنها هم می توان به خرس نقره ای جشنواره برلین برای رضا ناجی بابت ایفای نقش در فیلم آواز گنجشک ها اشاره کرد. بحث تسلط بازیگر ایرانی بر یکی از زبان های بین المللی جهان از انگلیسی گرفته تا فرانسه و آلمانی، چالشی مهم بر سر راه حضورشان در محصولات کشورهای دیگر محسوب می شود.
.
اتفاقی که سینمای ایران به ندرت شاهد آن بوده و این امر تنها به چند بازیگر محدود می شود. همایون ارشادی یکی از آنها است که پس از حضور در طعم گیلاس عباس کیارستمی، به مرور به چهره ای شناخته شده تبدیل شده و چند سال بعد توانست در آثاری همچون: بادبادک باز اثر مارک فورستر و سی دقیقه پس از نیمه شب ساخته کاترین بیگلو ایفای نقش کند.
پس از او به بازیگری دیگر می رسیم که در سینمای ایران هم به عنوان فیلمنامه نویس و کارگردان حضور داشته و هم در مقام بازیگر، آثار شاخصی در کارنامه دارد و او کسی نیست جز پیمان معادی.
او که کارش را با نگارش فیلمنامه های آثاری از بدنه سینمای ایران همچون کما، آواز قو، عطش و کافه ستاره آغاز کرده، به واسطه تولد در آمریکا و تسلط بر انگلیسی به مرور وارد بخشی از تولیدات سینمای آمریکا شد. کمپ ایکس ریساخته پیتر ستلر اولین نمونه در این رابطه به حساب می آید که معادی را در برابر کریستین استوارت قرار داد. حضور موفق معادی در این فیلم و دیده شدن آن به واسطه سوژه و حضور استوارت، جای پای این بازیگر را در آن سوی مرزها محکم تر کرد. «13 ساعت: سربازان مخفی بنغازی» ساخته مایکل بی و «پلیس» به کارگردانی آن فونتن محصول سینمای فرانسه، فیلم های دیگر پیمان معادی به حساب می آیند که روی چهره شرقی وی هم پای توانایی اش در بازیگری حساب باز کرده بودند. در مینی سریال «آن شب» نیز معادی در نقش سلیم خان راننده تاکسی پاکستانی ساکن آمریکا را ایفای نقش کرده که به واسطه متهم به قتل شدن پسر جوانش وارد بحرانی بزرگ می شود.
بازی معادی در آن شب، به وضوح از سایر نقش آفرینی هایش جلو زده و به پختگی خاصی رسیده است. معادی به موازات حضورش در آثار غیر ایرانی، همچنان در سینمای ایران نیز فعال بوده و شخصیت های درخشانی را در فیلم هایی همچون: ابد و یک روز، متری شیش و نیم و درخت گردو بازی کرده که این آخری این روزها در حال نمایش در سینماهای کشور است. فیلمی تلخ و تکان دهنده در رابطه با فاجعه بمباران شیمیایی سردشت که قصه اش را براساس حضور خانواده ای کوچک در متن این بحران روایت می کند. قادر مولان پورشخصیت کلیدی فیلم است که باید تماشاگر را در دل این فضای آخرالزمانی و هولناک با خود همراه کرده و تحت تاثیر قرار دهد. کاری که مهدویان در فیلمنامه این فیلم تا حدود زیادی انجام داده و شخصیتی را خلق کرده که مخاطب را به همذات پنداری حداکثری با خود وادار می کند. اما یک چنین شخصیت کار شده ای نیاز به بازیگری دارد که نقش را از پایه و اساس به درستی درک کرده و علاقمند به یک چالش بزرگ باشد. بر این اساس، پیمان معادی یکی از بهترین انتخاب های ممکن بوده که بازی درخشانش یکی از مهمترین نقاط قوت درخت گردو به حساب می آید. تا پیش از نقطه عطف اول، قادر را به عنوان مردی اهل خانواده و سختکوش و کاری می بینیم که برجستگی خاصی ندارد. اما در پرده میانی، قادر مولان پور با یک فاجعه مواجه می شود و معادی هم برای آن که تماشاگر با او همراه شود، از تکنیک فاصله گرفته و روی حس مانور بیشتری داده است. در عین حال دقت ویژه ای هم روی زبان بدن اهالی آن منطقه داشته و با ظرافت خاصی آن را در شکل بازی اش وارد کرده است. از طرف دیگر، معادی چالش مهمی هم با زبان کردی داشته که به خوبی از عهده آن برآمده است. به ویژه در سکانس هایی که با همسر و فرزندانش دارد و زبان کاملا به کمک این بازیگر برای انتقال حس و حالش آمده است.