علی ملاصالحی
هفته پیش کندریک لامار رپر آمریکایی در جوایز موزیک ویدیوی MTV شش جایزه به خانه برد. آن هم در حضور چهره‌های محبوب و قدرتمند موسیقی پاپ مانند کیتی پری و برونو مارس که در رشته‌های مختلف با او رقابت می‌کردند.
این شش جایزه نشانه‌ای از اهمیت و تاثیرگذاری لامار در فرهنگ عامه آمریکایی است. لامار رپر سی‌ساله آمریکایی در کامپتون کالیفرنیا، یکی از مهدهای اصلی موسیقی رپ، به دنیا آمده. شهری که آیس کیوب، دکتر دری و ایزی ای از آن برخواسته‌اند. او در ابتدا کارش را با همکاری با چهره‌هایی مثل اسنوپ داگ و باستا رایمز شروع کرد و حالا به یکی از مهمترین چهره‌های رپ بدل شده و طرفدارانش او را بزرگترین رپر زمانه خود می‌دانند. برای فهم دلیل محبوبیت او کافیست نگاهی به همین آلبوم اخیر او یعنی «Damn» بیاندازید تا ببینید چطور با جزئیات به جنبه‌های مختلف زندگی آمریکایی می‌پردازد. قطعه Element در مورد ذات خشونت جاری در جوامع رنگین‌پوستان آمریکایی است و همین قطعه Humble که فاتح جوایز MTV بوده به خود بزرگ‌بینی و تصویر دروغینی می‌پردازد که ما حول خودمان ایجاد می‌کنیم و به طور خاص به تصویر دروغینی می‌تازد که زنان باید برای قبول شدن در جامعه نشان می‌دهد.
همچون هر رپر موفق دیگر این درک جامعه‌شناسانه عمیق لامار نه به زبان ثقیل منتقدان و جامعه‌شناسان که به زبان کوچه خیابان‌های آمریکا گفته می‌شود. او به بیان خود سیاهان آمریکا یک Homie هست و همانطور هم صحبت می‌کند. جنبه دیگر اهمیت او ویدیو کلیپ‌های درخشانی است که برای آثارش می‌سازد. اگر متن موسیقی لامار ترجمان شرایط روز آمریکا به زبان کوچه و خیابان است، ویدیو کلیپ‌های او تلاشی درخشان برای تصویرسازی این مفاهیم است. از زمان ویدیوی Alright کندریک لامار در سال پیش، در هر کدام از ویدیوهای او شاهد حرکتی خلاقانه بوده‌ایم. در Alright که لامار به خشونت پلیس علیه سیاهان آمریکا می‌پرداخت، تصویر او در حالی که در خیابان‌های آمریکا در حال پرواز است تحسین بسیاری از موزیک ویدیوسازان را به دنبال داشت و حالا با کمک دیو مایر و گروهی که خودشان را Little Homie می‌نامند توانسته جنبه‌های بصری کار خود را در کلیپ «فروتن» چند برابر کند.
افکت جهش میان دو دوربین، دوربین 360 درجه‌ای که شکل کروی یافته و صحنه‌هایی که به کمک بازوی روباتیک ثبت شده، ارجاع به تابلوی شام‌آخر، مردانی که سرشان آتش‌گرفته و… همه و همه تصاویری بدیع هستند که معادلی بصری برای اصطلاحات عجیب لامار می‌شوند. و شاید همین دلیل محبوبیت لامار در دوران موسیقی رپ باشد، در زمانه‌ای که رپر‌های جریان ساز دهه نود یا درگذشتند (مانند توپاک شاکور یا بیگی) و یا تبدیل به بیزینس‌من‌های موسیقی شده‌اند (Jay-z و فیفتی سنت) و یا به کل از فضای رپ فاصله گرفته و کارشان همکاری مشترک با ستارگان پاپ پرزرق و برق شده (مانند اسنوپ داگ و لیل وین) و یکی از بهترین رپر‌های زمانه یک سفیدپوست دیترویتی (امینم) است، لامار بار دیگر فرصتی برای جامعه سیاهان آمریکاست تا نشان بدهدند قدرت موسیقی پرکلامی که در دهه هشتاد و نود از گتو‌های سیاهان آمده، چقدر می‌تواند موثر باشد.