محمد جلیلوند
دنیای تصویرآنلاین-تاریخ سینمای جهان پر از بازیگرانی است که با یک شاه نقش به ماندگاری در این هنر-صنعت رسیده و نامشان در ذهن تماشاگران حک شده است.سینمای ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بازیگران زیادی اعم از زن و مرد را می توان برشمرد که یک شاه نقش در کارنامه شان داشته و تا سال های سال مجبور به تکرار آن شده اند.از نمونه های شاخص در این باب می توان به زنده یاد خسرو شکیبایی پس از ایفای نقش در «هامون»ساخته داریوش مهرجویی اشاره کرد.در میان بازیگران زن نیز به نمونه های زیادی برمی خوریم که ترانه علیدوستی یکی از شاخص ترین آنها به حساب می آید.او که به تازگی تولد سی و پنج سالگی اش را جشن گرفته،نخستین بار با فیلم «من ترانه 15 سال دارم »ساخته رسول صدرعاملی به سینمای ایران معرفی شده و بازی درخشانش بسیار مورد توجه قرار گرفت تا جایی که سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر را در 18 سالگی از آن خود کرد.حال به بهانه سالروز تولد وی نگاهی به چند فیلم شاخص کارنامه این بازیگر جوان که گزیده کار نیز هست می اندازیم.
«من ترانه 15 سال دارم»
یکی از بهترین ملودرام های تاریخ سینمای ایران با محوریت دختر نوجوانی که پدرش به زندان افتاده و پس از یک ازدواج موقت با پسری هم سن و سال خودش ناخواسته باردار شده و با سماجت و غرور خاصی می خواهد فرزندش را نگه دارد.صدرعاملی برای نقش ترانه از نابازیگران زیادی تست گرفت تا اینکه به فرزند فوتبالیست قدیمی و خوشنام ایران(حمید علیدوستی)رسید.ترانه علیدوستی آن لازم برای رفتن جلوی دوربین سینما را داشته و نقش ترانه تمامی مختصات لازم برای دیده شدن را در خود داشت.در این بین چند لحظه فوق العاده در بازی علیدوستی در این فیلم به چشم می خورد که همچنان فیلم را پس از گذشت هفده سال سرحال و روپا نگه داشته است.برای مثال می توان به سکانس حضور ترانه در کلاس مدرسه اشاره کرد که تکان خوردن جنین را حس کرده و شعف خاصی به صورتش می دود.
«شهر زیبا»
دو سال پس از موفقیت همه جانبه من ترانه 15 سال دارم،این بازیگر جوان جلوی دوربین اصغر فرهادی رفته و بازی درخشان دیگری را در کارنامه اش ثبت کرد.نقش زنی جوان از طبقه فرودست جامعه که جایی حوالی خط آهن همراه شوهر معتادش زندگی سختی را می گذراند و در عین حال به دنبال کسب رضایت برای برادری است که به جرم قتل دختر مورد علاقه اش زیر تیغ به سر می برد.شخصیت فیروزه از آن دسته شخصیت های پیچیده ای است که چالشی بزرگ برای بازیگرش به حساب می آید چرا که فراز و فرودهای زیادی در آن بوده و لایه های درونی فراوان دارد.اما علیدوستی به خوبی از عهده آن برآمده و شکنندگی موجود در چهره اش نیز به کمک آن آمده است.سکانسی که او کنار حوض خانه مشغول بیرون کشیدن حلقه ازدواج از انگشت مجروح خود است در کنار سکانس پایانی فیلم که ناامید و خسته سیگارش را روشن می کند،جزو لحظات درخشان بازی وی در شهر زیبا به حساب می آید.نقشی که نامزدی بهترین بازیگر نقش اول جشنواره فجر و جشن خانه سینما را برایش به ارمغان آورد.
«چهارشنبه سوری»
دومین تجربه مشترک فرهادی و علیدوستی که فوق العاده از کار درآمده و می توان بارها و بارها به تماشایش نشست.علیدوستی در نقش روحی زن جوان نظافتچی منزل ظاهر شده که صبح چهارشنبه سوری وارد خانه زوجی می شود که کشمکش های فراوان با یکدیگر دارند.روحی را می توان مهمترین شخصیت فیلم به حساب آورد که چه در پیشبرد قصه و چه در گره گشایی پایانی نقشی کلیدی دارد.علیدوستی هم برای رفتن در قالب این نقش،خود را به ما به ازاهای واقعی نقش اش نزدیک کرده و ریزه کاری هایی هم به آن اضافه کرده تا شخصیت فوق شکل بگیرد.برای مثال به سکانس رفتن او به آرایشگاه همسایه و نگاه های کنجکاوانه اش نگاه کنید.همین طور جنس رابطه اش با خانم خانه که فراز و نشیب های زیادی در آن به چشم می خورد.
«کنعان»
علیدوستی پس از دو تجربه موفق با فرهادی در نقش زنانی از طبقه پایین جامعه،این بار در فیلمی از مانی حقیقی در نقشی کاملا متفاوت ظاهر شده و بازی متقاعدکننده ای را هم به نمایش گذاشته است.زن جوان مرفه ای که از بودن کنار همسر مهندس خود رضایت نداشته و به دنبال جدایی از او است در حالی که مرد تمایلی برای این کار ندارد.حضور خواهر متفاوت و خاص او در خانه این زوج،قصه را وارد فاز تازه ای کرده و بازی متفاوت تری از علیدوستی را پیش روی تماشاگران می گذارد.او در عین حال چند سالی هم از نقش خود کوچک تر است که به خوبی این فاصله را پوشانده و باورپذیری اش را خدشه دار نکرده است.
<<درباره الی>>
سومین و مهمترین تجربه مشترک ترانه علیدوستی و اصغر فرهادی که یک اوج تکرارنشدنی را برای هردو رقم زده است.الی مهمترین شخصیت فیلم است که تنها نیمی از فیلم حضور فیزیکی داشته اما سایه سنگینش تا انتها روی فیلم حس می شود.شخصیت مرموز و پیچیده ای که تماشاگر را به قضاوت درباره خود فرا خوانده و در آخر در وضعیتی گنگ و مبهم به سمت درب های خروجی سالن هدایت می کند.ترانه علیدوستی بدون هیچ تردید بهترین انتخاب برای ایفای نقش الی بوده که تمامی وجوه مختلف نقش را از کار درآورده و یکی از پایه های موفقیت همه جانبه فیلم به حساب می آید.سکانس قبل از غرق شدن او در دریا در حالی که بادبادکی را به آسمان فرستاده،جزو بهترین لحظات بازی اوست که تمامی وجوه متناقض الی در آن به چشم می خورد.جالب اینکه او برای ایفای چنین شاه نقشی سیمرغ بلورین فجر را به دست نیاورد!.
«فروشنده»
پرفروش ترین فیلم کارنامه سینمایی اصغر فرهادی که زوج شهاب حسینی و ترانه علیدوستی را در نقش های اصلی کار با خود دارد.علیدوستی در نقش زن جوانی که مورد آزار قرار گرفته و روحش آسیب دیده،به خوبی به باور مخاطبان خود نشسته و آنها را به همذات پنداری و نزدیک شدن به خود وادار می کند.سکانس شام خوردن این زوج در کنار بچه خردسال دوستشان از سکانس های کلیدی فیلم به حساب می آید که بازی درخشان ترانه علیدوستی در مرکز آن قرار گرفته است.
«شهرزاد»
عاشقانه تماشایی ساخته حسن فتحی براساس فیلمنامه ای از نغمه ثمینی،نقش فوق العاده ای را برای ترانه علیدوستی به همراه داشت.زن جوان دانشجوی پزشکی در دهه سی که عاشق روزنامه نگاری به نام فرهاد بوده و همین عشق هم پای او را به ماجراهای تلخی باز می کند.شخصیت شهرزاد با توجه به پیچیدگی هایش و اینکه در متن حوادث قرار دارد،جای کار بسیار برای علیدوستی داشته و او هم به خوبی از پس اجرای آن برآمده است.او برای ایفای هرچه بهتر این نقش به بهترین شکل از نگاه خود بهره گرفته و به شهرزاد عمق ویژه ای بخشیده است.همه اینها در کنار پرداخت عالی شهرزاد دست به دست هم داده و او را به یکی از محبوب ترین شخصیت های تاریخ سریال های شبکه خانگی تبدیل کرده است.