به سوی دوردست‌ها!

ترجمه و تألیف رضا حسینی

دنیای تصویرآنلاین – در ادامه قسمت اول این مجموعه که آن را می‌توانید این‌جا مطالعه یا مرور کنید، پانزده فیلم دیگر را برای شما انتخاب کردیم که می‌توانند حکم پیشنهادهای سینمایی غیرهالیوودی را داشته باشند، اصل این مطلب از مقاله مفصل نیکلاس بِل گرفته شده که آن را برای سایت «آیون‌سینما» نوشته است.

16- زندگی پنهان / A Hidden Life

ترنس مالیک که در سال‌های اخیر دائم پرکارتر شده، هنوز اکران فیلم تحسین‌شده‌اش در جشنواره کن امسال را ندیده است (چندی پیش، 22 آذر به عنوان تاریخ نمایش عمومی «زندگی پنهان» اعلام شد) که درگیر فیلم‌برداری اثر جدیدش «آخرین سیاره» شده و مردمان و مسئولان شهر آنتسیو در جنوب استان رُم را به وجد آورده است! البته پرکاری مالیک و سرعت عملش به این معنا نیست که «زندگی پنهان» (بر خلاف اغلب آثارش) پروژه‌ای بوده که در یک بازه زمانی کوتاه جمع‌وجور شده است! فیلم که ترکیبی از ستارگان سینمای اروپا را در خود جای داده، تا این‌جا دو بازیگرش را به دیار باقی فرستاده است: یکی میکائل نیکویست سوئدی (بازیگر فیلم‌های «دختری با خال‌کوبی اژدها»، «جان ویک» و «مأموریت غیرممکن: پروتکل شبح») که ماه ژوئن 2017 درگذشت! و دیگری برونو گانتس سوییسی (بازیگر بزرگ «بر فراز برلین» و «سقوط») که در فوریه امسال چشم از جهان فروبست (و این فیلم به آخرین اثر کارنامه هر دو بدل شد). «زندگی پنهان» که محصول مشترک آلمان و آمریکاست، پس از 21 سال و فیلم «خط قرمز باریک»، اولین فیلم داستانی مالیک است که امانوئل لوبزکی فیلم‌برداری نکرده.

17- ماتیاس و ماکسیم / Matthias & Maxime

زاویه دولان که تازه سی‌ساله شده، ابتدا در بیست‌سالگی با نخستین فیلم بلندش «من مادرم را کشتم» (2009) به بخش دوهفته کارگردانان جشنواره کن راه یافت و درخشید. او که تا امروز جوایز متعددی را برنده شده، بجز نویسندگی و کارگردانی، سابقه طراحی لباس، تدوین، صداپیشگی و بازیگری (که به‌تازگی خبر داده می‌خواهد آن را جدی‌تر بگیرد چون بیش از کارگردانی دستاورد دارد و به چشم می‌آید!) هم دارد. او امسال با هشتمین فیلم بلندش «ماتیاس و ماکسیم» بار دیگر به جشنواره کن رفت ولی نقدهای متفاوتی بر فیلمش نوشته شده و امتیاز میانگین‌اش در «متاکریتیک» 59 از صد است. دولان جایزه هیأت داوران کن را برای «مامان» (2014) و جایزه بزرگ کن را برای «این‌جا ته دنیاست» (2016) برنده شد.

18- یک لحظه / One Second

ییمو ژانگ پس از فیلم اکشن-رزمی موفق «سایه» (2018) دوباره سراغ یک درام تاریخی بی‌سروصدا رفته است. او که برای فیلم حماسی-هالیوودی «دیوار بزرگ» (2016) با بازی مت دیمن، با انتقادهای شدیدی روبه‌رو شد، هنوز هم با اکشن‌های حماسی‌اش مثل شاهکار «قهرمان» (2002) و «خانه خنجرهای پران» (2004) شناخته می‌شود. در واقع، ژانگ یکی از تحسین‌شده‌ترین فیلم‌سازان سینمای چین در عرصه بین‌المللی است که تا امروز یک خرس طلایی و دو شیر طلایی را برنده شده. «یک لحظه» هم برای رقابت در شصت‌ونهمین جشنواره برلین 2019 و کسب خرس طلایی انتخاب شد اما درست پیش از نمایشش انصراف داد. توضیح رسمی «مشکلات فنی در مرحله پس‌ازتولید» بود، اما منتقدان گمان می‌کنند پای سانسور در میان است.

19- پیاده‌روی تا پاریس / Walking to Paris

چهار سال است که سینمادوستان در انتظار اثر جدید پیتر گرینِوِی به‌سر می‌برند؛ فیلمی که وی پیش از نمایش افتتاحیه اثر قبلی‌اش «آیزنشتاین در گواناخواتو» (2015) وعده‌اش را داده بود. «پیاده‌روی تا پاریس» تولید مشترک ایتالیا و هلند است و اتفاقاً کار دو مدیر فیلم‌برداری – پائولو کارنِرای ایتالیایی و راینیر فون برومِلِن هلندی (همکار همیشگی گرینوی) – را به نمایش می‌گذارد. گرینوی بارها در جشنواره‌های کن و ونیز و یک بار هم در برلین رقابت کرده است. او که فیلم‌هایش با تأثیرپذیری از هنر رنسانس و نقاشی باروک شناخته می‌شوند، در «پیاده‌روی تا پاریس» به سفر مجسمه‌ساز 27 ساله کنستانتین برانکوشی رومانیایی به پاریس پرداخته است. تولید این فیلم از پاییز 2015 آغاز شد و گرینوی برای ضبط تصاویر در فصل‌های مختلف، چند بار فیلم‌برداری را متوقف کرد. وی در گفت‌وگویی از بهار 2019 به عنوان زمان نمایش نام برده بود؛ اما هنوز این امر محقق نشده است و باید دید از جشنواره‌های کارلووی واری و لوکارنو سر درمی‌آورد یا نه.

20- به لطف خدا / By the Grace of God

هجدهمین فیلم بلند فرانسوا اوزون که پیش از این «الکساندر» عنوان داشت، اولین نمایش جهانی‌اش را در شصت‌ونهمین جشنواره برلین تجربه کرد و جایزه بزرگ هیأت داوران را برنده شد. داستان درباره رسوایی یک کشیش از کلیسای کاتولیک رُم است که قربانیان آزار جنسی‌اش بالأخره از او شکایت می‌کنند. اوزون یکی از سینماگران محبوب جشنواره‌های جهانی است و تا امروز سه بار در کن (با فیلم‌های «استخر» 2003، «جوان و زیبا» 2013 و «عاشق دوگانه» 2017)، سه بار در ونیز (با «پنج در دو» 2004، «پوتیش» 2010 و «فرانتس» 2016) و پنج بار در برلین (با «قطره‌های آب روی صخره‌های سوزان» 2000، «هشت زن» 2002، «فرشته» 2007، «ریکی» 2009 و همین فیلم) حضور داشته است.

21- ژاندارک / Joan of Arc

فیلم‌ساز مؤلف فرانسوی برونو دومون این بار دنباله‌ای بر موزیکال تحسین‌شده‌اش «ژنت‌، کودکی ژاندارک» (2017؛ که در بخش «دوهفته کارگردانان» کن نمایش داده و تحسین شد) ساخته است؛ فیلمی که در بخش «نوعی نگاه» جشنواره کن 2019 به نمایش درآمد و تا این‌جا به مذاق اولین منتقدان بیننده‌اش خوش نیامده است و امتیازهای پایینی در سایت‌های جمع‌آوری آرای منتقدان «متاکریتیک» و «راتن تومیتوز» گرفته. لیز لپلا پرودهوم دوباره نقش ژاندارک کم‌سن‌وسال را بازی کرده ولی این دفعه خبری از موسیقی متال نیست و در کل، دومون کلاسیک‌تر عمل کرده است! دومون اولین بار با «زندگی مسیح» (1997) به بخش «دوهفته کارگردانان» کن رفت و دوربین طلایی را برنده شد. سپس با سه فیلم «اومانیته» یا «انسانیت» (1999)، «فلاندر» (2006) و «خلیج اسلاک» یا «ما لوت» (2016) برای تصاحب نخل طلا رقابت کرد و برای دو فیلم آخر جوایز بزرگ هیأت داوران را کسب کرد. البته او با فیلم‌های «بیرون شیطان» (2011) و «Li’l Quinquin» (2014) هم به‌ترتیب در بخش‌های «نوعی نگاه» و «دوهفته کارگردانان» جشنواره کن حاضر شد. برونو دومون با «29 نخل» (2003) به ونیز رفت و با «کامی کلودل، 1915» (2013) به جشنواره برلین.

22- اِما / Ema

پابلو لارایین شیلیایی برای هشتمین فیلم بلندش به کشور خود بازگشته تا نخستین درام معاصرش را در زادگاهش بسازد؛‌ ملودرامی که سومین همکاری او با گائل گارسیا برنال (بعد از فیلم‌های «نه» 2012 و «نرودا» 2016) را رقم زده و توسط برادرش خوان دِدیوس لارایین و کمپانی‌شان «فابولا» تهیه شده است. آن‌ها دو سال پیش تهیه‌کنندگی «زن شگفت‌انگیز» (سباستین لِلیو) را هم بر عهده داشتند که با کسب اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان به نخستین فیلم شیلیایی برنده تندیس طلایی بدل شد. خود پابلو لارایین با درام تاریخی «نه» در هشتادوپنجمین دوره مراسم آکادمی نامزد دریافت این جایزه بود. البته او درام زندگی‌نامه‌ای «جکی» (2016) را هم کارگردانی کرده است که پس از نمایش در ونیز و تصاحب جایزه پلتفورم جشنواره تورنتو، در سه رشته نامزد دریافت جوایز اسکار شد. ابتدا تصور می‌شد لارایین با «اِما» یک بار دیگر به جشنواره برلین برود (که در 2015 جایزه بزرگ هیأت داوران برلین را با «باشگاه» به دست آورد) اما نه‌فقط این طور نشد بلکه او از کن هم جا ماند. حالا باید دید «اما» به ونیز می‌رود یا نه.

23- خائن / The Traitor

فیلم‌ساز مؤلف مارکو بلوکیو که آثار رادیکال ابتدایی‌اش بخشی بنیادین از سینمای ایتالیای دهه‌های 1960 و 1970 به شمار می‌روند، امسال با درامی زندگی‌نامه‌ای درباره تومازو بوشِتا (اولین رییس مافیای سیسیل که توبه کرد) برگشته است. این تولید مشترک ایتالیا، فرانسه، برزیل و آلمان، در بخش مسابقه اصلی جشنواره کن روی پرده رفت و در حال حاضر امتیاز میانگین 57 از صد (بر اساس هفت نقد) را در «متاکریتیک» دارد. بلوکیوی 79ساله که دوست و هم‌دوره‌ای پازولینی است، با نخستین فیلمش «مشت‌ها در جیب» (1965) به جشنواره ونیز رفت. او که تا امروز پنج بار برای کسب شیر طلایی رقابت کرده است، در 1967 برای «چین نزدیک است» برنده جایزه ویژه هیأت داوران شد و در سال‌های 2011 و 2015 به‌ترتیب جوایز شیر طلایی یک عمر فعالیت و فیپرشی را کسب کرد. بلوکیو در برلین دو بار رقابت کرده است و در 1991 جایزه ویژه هیأت داوران را برای «محکومیت» برنده شد. او سابقه هفت حضور در مسابقه اصلی و دو حضور در بخش‌های دیگر جشنواره کن را دارد.

24- شاهزاده گم‌شده / The Lost Prince

میشل آزاناویسوس برای هفتمین فیلم بلندش، دوباره از همکار همیشگی و همسرش بِرِنیس بِژو در کنار عمر سی و فرانسوا دامین بازی گرفته است. این تدوینگر، تهیه‌کننده، نویسنده و کارگردان فرانسوی که در سال 2011 برای کمدی-درام سیاه‌وسفید (و تقریباً صامت) «آرتیست» برنده اسکار بهترین کارگردانی شد، خودش را برای اکران «شاهزاده گم‌شده» در ابتدای سال 2020 آماده می‌کند. ابتدا به نظر می‌رسید رونمایی فیلم در جشنواره کن 2019 باشد که این طور نشد و مراحل پس‌ازتولید زمان‌بر شد. حالا به نظر می‌رسد که فیلم می‌تواند اولین حضور آزاناویسوس را در جشنواره ونیز رقم بزند.

25- اِلیسا و مارسِلا / Elisa & Marcela

ایزابل کوشِت اسپانیایی برای جدیدترین فیلمش به سراغ نتفلیکس رفته و داستان تاریخی دو زن و اقدام متفاوت‌شان را در سال 1901 روایت کرده است. کوشت از کلاسیک صامت «ملکه کِلی» (اریک فون اشتروهایم، 1929) به عنوان منبع الهام بصری فیلم نام برده است. او تا امروز چهار بار در جشنواره برلین (با فیلم‌های «زندگی‌ام بدون من»، «مرثیه»، «شب بی‌پایان» و همین «الیسا و مارسلا») و یک بار در جشنواره کن (با «نقشه آواهای توکیو»، 2009) رقابت کرده و یک بار هم با «زندگی پنهان واژگان» (2005) به بخش خارج از مسابقه جشنواره ونیز رفته است.

26- به سوی دوردست‌ها / To the Ends of the Earth

فیلم‌ساز مؤلف سینمای ژاپن کیوشی کوروساوا هیچ نشانه‌ای از کاهش سرعت فعالیت‌هایش ندارد و برای جدیدترین اثرش به ازبکستان رفته است! او که از دهه 1970 بی‌وقفه فیلم می‌سازد، با تریلر «درمان» (1997) جهانیان را به تحسین واداشت و در اولین سال‌های هزاره جدید، با فیلم‌هایی چون «نبض» (2001)، «آینده روشن» (2002) و «هم‌زاد» (2003) به عنوان یکی از فیلم‌سازان پیشتاز ژاپنی آثار ژانر ستایش شد. با تمام این حرف‌ها، کوروساوا فقط یک بار با «آینده روشن» به مسابقه اصلی کن راه پیدا کرد و پنج بار در سایر بخش‌ها فیلم داشته از جمله «نوعی نگاه» که در سال 2015 با «سفر به ساحل» جایزه کارگردانی را برنده شد. هنوز خبری از اولین نمایش جشنواره‌ای «به سوی دوردست‌ها» نیست!

27- عیسو / Esau

پاوِل لونگینِ روس، با یازدهمین فیلم بلندش، نخستین اثر انگلیسی‌زبان خود را ساخته است. فرِد کِلِمِن مدیر فیلم‌ّبرداری است که همکاری با بلا تار را در سه فیلم از جمله «اسب تورین» (2011) در کارنامه دارد. ترکیب بازیگران هم پر از ستاره‌های بین‌المللی است از هاروی کایتل گرفته و لیور اشکنازی تا سِنیا راپوپورت و یولیا پِرِسیلد. لونگین یکی از برجسته‌ترین فیلم‌سازان روس در دوران پس از فروپاشی شوروی است که با اولین فیلمش «تاکسی بلوز» (1990) در جشنواره کن رقابت کرد و جایزه بهترین کارگردانی و جایزه نگاه ویژه هیأت داوران کلیسای جهانی را کسب کرد. او سه بار دیگر به کن رفت و با «جزیره» (2006) به جشنواره‌های ونیز و ساندنس راه پیدا کرد. به نظر می‌رسید «عیسو» اولین حضور لونگین را در جشنواره برلین رقم بزند ولی هنوز خبری از اولین نمایش جشنواره‌ای فیلم نیست.

28- دریاچه غاز وحشی / Wild Goose Lake

یینان دیائو پس از کسب خرس طلایی جشنواره برلین 2014 برای فیلم دیدنی «زغال‌سنگ سیاه، یخ نازک» ظاهراً با چهارمین فیلم بلندش همان مسیر را پیموده است. این کارگردان چینی که در 2007 هم با «قطار شب» در بخش «نوعی نگاه» جشنواره کن رقابت کرده بود، امسال با «دریاچه غاز وحشی» به بخش مسابقه جشنواره کن راه یافت. تهیه‌کننده فرانسوی فیلم، «ماله-گی» (Mallet-Guy)، در یکی‌دو سال گذشته فیلم‌های «همه می‌دانند» (اصغر فرهادی) و «درخت گلابی وحشی» (نوری بیلگه جیلان) را تولید کرده است.

29- پرتره بانویی در آتش / Portrait of a Lady on Fire

سِلین سیاما پس از وقفه‌ای پنج‌ساله با چهارمین فیلم بلندش در بخش مسابقه جشنواره کن 2019 حاضر شد و پس از تحسین‌های گسترده، جایزه بهترین فیلم‌نامه را برنده شد. امتیاز میانگین «پرتره بانویی در آتش» در «متاکریتیک» 95 از صد است بر اساس چهارده نقد. اما این نویسنده و کارگردان فرانسوی چهل‌ساله که شاگرد زاویه بووا است، با اولین فیلمش «نیلوفرهای آبی» (2007) در بخش «نوعی نگاه» کن رقابت کرد و با «تام‌بوی» (2011) و «دختر بودن» (2014) به‌ترتیب در جشنواره‌های برلین و استکهلم تحسین شد.

30- کسی که فکر می‌کنی هستم / Who You Think I Am

ششمین فیلم کارگردان فرانسوی صافی نیبو، ترکیب بازیگرانی پرستاره دارد که ژولیت بینوش در رأس‌شان قرار گرفته است. نیبو که بیش‌تر با ملودرام «نشان یک فرشته» (2008) شناخته می‌شود، «کسی که فکر می‌کنی هستم» را بر اساس رمان کامیل لوران ساخته است. اولین نمایش جهانی فیلم در جشنواره برلین 2019 رقم خورد.